
Jest to główne miejsce kultu osób wyznania prawosławnego w Polsce. Początki dziejów Świętej Góry Grabarki nie są wprawdzie znane. Góra zasłynęła natomiast w 1710 r. podczas epidemii cholery, która zaraz po licznych wojnach i aktach agresji w XVIII w. była drugą klęską narodu polskiego. Morowe powietrze zdziesiątkowało tutejszą ludność – wsie wyludniały się, a ci, którzy przeżyli, opuszczali domostwa i uciekali. Pewnemu starszemu mieszkańcowi tych okolic przyśniło się, że jedynym miejscem, które może ochronić ludność przed śmiercią w męczarniach jest wzgórze nazywane od nazwy miejscowości Grabarką. Starzec udał się do proboszcza, który odczytał sen jako znak i tak ludzie zaczęli więc wyruszać z krzyżami w dłoniach i modlitwą na ustach na wzgórze. Na Grabarce znajdowało się źródełko, z którego wierni pili uznając je za uzdrawiające. Z kroniki parafialnej wiadomo, że zgromadziło się tu wówczas ok. 10 tys. osób. Podobno po tym cudzie nikt już nie zmarł z powodu cholery, a jeszcze w tym samym roku wierni w podziękowaniu za ocalenie wznieśli na wzgórzu drewnianą kapliczkę pw. Przemienienia Pańskiego.
Obecnie najbardziej charakterystycznym symbolem Świętej Góry Grabarki i jednocześnie tym, co przykuwa uwagę odwiedzających są setki prawosławnych, jakże wymownych krzyżów. Dziś znajduje się tu monaster żeński Świętych Marty i Marii, który powstał w 1947 r., a od 1949 r. działa jako samodzielna parafia obejmująca pobliskie miejscowości. Jej pierwszym proboszczem został mnich przybyły z klasztoru w Jabłecznej. Kapliczka pw. Przemienienia Pańskiego zamieniła się w główną cerkiew klasztorną, w latach późniejszych powstały dwie kolejne cerkwie - Ikony Matki Bożej Wszystkich Strapionych Radość oraz Zaśnięcia Przenajświętszej Bogurodzicy. Ze względu na liczne pielgrzymki powstały tu także dwa Domy Gościnne. Wraz z prawosławnym cmentarzem oraz studnią cudownego źródełka klasztor i cerkwie tworzą osadę Grabarka-Klasztor.
Święta, w jakie wyznawcy prawosławia pielgrzymują na Grabarkę to: - Święto Przemienienia Pańskiego - 18-19 sierpnia (wg kalendarza juliańskiego – 5-6 sierpnia) - Święto Matki Bożej Pocieszycielki - 6 listopada (wg kalendarza juliańskiego - 24 października)